Leczenie skolioz. Metoda FITS. Dlaczego diagnoza typu skoliozy jest kluczowa?

Skolioza zazwyczaj rozwija się u dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu i zmian hormonalnych. Może obejmować cały kręgosłup, najczęściej jednak przybiera postać skoliozy dwułukowej – w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Alarmującymi objawami mogą być: asymetrie (ramiona/biodra na różnych wysokościach), skarżenie się na ból pleców lub stóp oraz „garb” przy pochylaniu. Schorzenie zawsze wymaga diagnostyki, bezwzględnej terapii i obserwacji.

 

Terapia skoliozy metodą FITS

W Centrum Osteopatii Osteo-Mach każda terapia rozpoczyna się od dokładnej diagnostyki, na której opieramy cały proces leczenia. Wiemy, że bez precyzyjnej diagnozy typu skoliozy, leczenie jest jak strzał w ciemno. Dlaczego? Ponieważ dwóch pacjentów z podobnym obrazem radiologicznym może wymagać zupełnie innych ścieżek terapeutycznych. Określenie typu skoliozy jest pomocne w badaniu, planowaniu terapii i doborze indywidualnego zestawu ćwiczeń domowych.

– W zależności od przypadku klinicznego, uwzględniając również inne czynniki, które są osobniczo zmienne dla danego pacjenta – wdrażamy odpowiednią terapię, kontrolujemy jej postępy oraz wdrażamy modyfikacje technik i wzorców ćwiczeniowych – wyjaśnia Stanisław Pietrzyk, fizjoterapeuta.

 

Rodzaje skoliozy. Klasyfikacja skolioz.

Każdy typ skoliozy ma swój „kod dostępu”. W naszej praktyce stosujemy dwie uzupełniające się klasyfikacje, które pozwalają nam precyzyjnie zaplanować terapię:

A. Podział skoliozy ze względu na charakter zmian

Typ skoliozy	Charakterystyka
Strukturalna	Utrwalone zmiany w budowie kręgów, żebrach i tkankach. Jej cechy charakterystyczne to: zaburzenie w płaszczyźnie czołowej – wygięcie boczne kręgosłupa; zaburzenie w płaszczyźnie strzałkowej – zniesienie fizjologicznych krzywizn lub ich pogłębienie; zaburzenie w płaszczyźnie poprzecznej – występowanie wału lędźwiowego i garbu żebrowego; często także z deformacją żeber i torsją kręgu.
Funkcjonalna	Wtórna do czynnika zewnętrznego (np. skrócona kończyna). Poprzez odpowiednie ustawienie pacjenta jesteśmy w stanie zlikwidować asymetrie i sprawić, że pacjent prezentuje prawidłową sylwetkę. Jeśli nie jest leczona - utrwala się i z upływem czasu przeobraża w skoliozę strukturalną.

Skoliozy strukturalne dzielimy dalej na:

• idiopatyczne(80% przypadków): przyczyna nieznana,
• mięśniopochodne: np. w dystrofiach mięśniowych,
• kostnopochodne: wady wrodzone lub pourazowe,
• neuropochodne: np. w porażeniu mózgowym.

B. Klasyfikacja skoliozy FITS

Metoda FITS grupuje skoliozy według liczby i lokalizacji łuków skrzywienia. Dlaczego to takie istotne? Ponieważ każdy typ wymaga innej strategii korekcji:

Grupa I (skoliozy jednołukowe):

• Skolioza z jednym łukiem w odcinku piersiowym, zazwyczaj w prawo. Charakterystyczne dla niej jest przesunięcia środka ciężkości i pionu w stronę wypukłości łuku oraz asymetria obręczy barkowej.
• Może też występować jeden długi łuk obejmujący dwa odcinki kręgosłupa. W tym przypadku możemy obserwować łuki zarówno w prawo i w lewo. Dochodzi asymetria obręczy biodrowej. Nie wytwarza się kompensacja czynnościowa powyżej i poniżej łuku pierwotnego.
• Typ trzeci to najczęściej lewostronna skolioza odcinka lędźwiowego, której często towarzyszą zmiany strukturalne i kompensacja czynnościowa w odcinku piersiowym.

Grupa II (skoliozy dwułukowe):

• Skolioza z dwoma łukami strukturalnymi w odcinku piersiowym, zazwyczaj pacjent jest skompensowany (pion spada w szparę pośladkową lub nieznacznie w prawo), ciężar ciała zrównoważony a łuk pierwotny jest po prawej stronie w dolnej części odcinka piersiowego.
• Skolioza z dwoma łukami strukturalnymi – łukiem pierwotnym w odcinku piersiowym i kompensacją strukturalną w odcinku lędźwiowym. W tym wypadku pion może spadać zarówno po prawej jak i lewej stronie. Tak samo jest z ciężarem ciała. Pożądane jest wytworzenie kompensacji strukturalnej w przejściu szyjno-piersiowym lub lędźwiowo – krzyżowym.
• Dwa łuki pierwotne, strukturalne o zbliżonych wartościach kątowych. Zazwyczaj występuje kompensacja liniowa.
• Występują dwa łuki strukturalne – pierwotny w odcinku lędźwiowym i wtórny w odcinku piersiowym. Pion spada po wypukłości w odcinku lędźwiowym. Ciężar ciała spoczywa mocniej na stronie wypukłej lędźwi.

Grupa III (trzyłukowe):

Najbardziej złożone! Skolioza pierwotna znajduje się w dolnym odcinku piersiowym albo na przejściu piersiowo – lędźwiowym. Obecne są dwa łuki strukturalne wtórne, powyżej i poniżej – na przejściu szyjno-piersiowym lub w górnej części odcinka piersiowego i w odcinku lędźwiowym. Pion może spadać na prawo, lewo lub w osi. Możemy też w tym wypadku obserwować kompensację liniową. Kompensacje strukturalne mogą osiągnąć zbliżoną wartość kątowa jak łuk pierwotny.

 

Leczenie skoliozy w Centrum Osteo-Mach

Prowadzeniem indywidualnej terapii skolioz w naszym Centrum zajmują się fizjoterapeuci: Karolina i Stanisław Pietrzyk. Zrozumienie przedstawionej powyżej klasyfikacji może być trudne dla pacjentów, jednak jest absolutnie kluczowe dla skutecznego leczenia skoliozy. Dzięki niej możliwe jest dobranie indywidualnej strategii terapeutycznej, która uwzględnia nie tylko typ skrzywienia, ale również wiek pacjenta, poziom dojrzałości kostnej oraz obecność kompensacji.

Więcej o leczeniu skolioz, przebiegu indywidualnej fizjoterapii wad postawy w Centrum Osteomach już wkrótce w kolejnym artykule.