Migreny zawroty głowy

Bóle głowy należą do najczęstszych dolegliwości z powodu których pacjencji szukają pomocy w przychodniach medycznych. Niemal każdy kiedyś odczuwał ból głowy. Wiadomo też, że 40 % populacji ludzkiej doświadcza ciężkiego bólu głowy każdego roku. Można powiedzieć, że w podstawowej opiece medycznej większość ciężkich i nawracających bólów głowy to migreny.

Najczęstszym rodzajem bólu głowy jest ból typu napięciowego, jednak rzadko powoduje on niesprawność więc pacjenci sami łatwo go zwalczają, przyjmując leki doustne bez recepty. Na powstawanie bólu głowy wypływa wiele czynników. Czynniki genetyczne mogą potęgować te dolegliwości dlatego też niektórzy są bardziej podatni na występowanie bólu głowy lub na jego większe nasilenie.

Ból głowy jest zwykle zjawiskiem nie groźnym, a tylko czasami objawem tak poważnej choroby jak guz mózgu, rozwarstwienie tętniaka lub wielkokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej. W sytuacji podejrzewania poważnej patologii u podłoża bólu głowy należy wykonać badania neuroobrazowe np. MRI głowy.

Do najczęstszych przyczyn bólów głowy należą:

  • napięciowe bóle głowy (na skutek niepokoju czy depresji)
  • zapalenie zatok czołowych
  • migrena
  • zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego
  • zmęczenie oczu
  • inne

Jedną z przyczyn migren czy bólów głowy może być podrażnienie nerwów czaszkowych. Nerwy te mogą być uwrażliwione na podłożu dysfunkcji w obrębie narządów wewnętrznych (np. wybranych narządów układu pokarmowego), układu odpornościowego lub krążeniowego. Do uwięźnięcia (w konsekwencji podrażnienia) nerwów czaszkowych dochodzi w wyniku urazów twarzoczaszki. Lokalizacja bólu głowy o podłożu mechanicznym dotyczy głównie tylnej strony górnego odcinka szyjnego lub tylno dolnej strony czaszki i promieniuje na wierzch głowy. Bóle głowy o podłożu dysfunkcji w obrębie układu trzewnego zaczynają się głównie w okolicy czołowej i promieniują na tylną stronę głowy.

Zawroty głowy można podzielić na trzy kategorie: zawroty głowy (vertigo), zaburzenia równowagi (disequilibrium) oraz wrażenie oszołomienia (dizziness).

Dizziness jest niecharakterystycznym określeniem opisującym uczucie upośledzenia orientacji w przestrzeni. Niekiedy definiuje się ten termin jako niepokojące uczucie w głowie. Czasem odczucie to jest określane jako „stan oszołomienia, pustki w głowie” lub „zamroczenia”. Objawy te mogą być spowodowane chorobami układu krążenia, a także chorobami metabolicznymi, endokrynologicznymi, zwyrodnieniowymi lub czynnikami psychologicznymi. Bardziej szczegółowy podział obejmuje poczucie oszołomienia zaraz przed omdleniem, zawroty głowy związane z chorobami oczu, fizjologiczne zawroty głowy, wieloczynnikowe zawroty głowy oraz na podłożu psychosomatycznym.

Przyczyny:

  • choroba wirusowa
  • niepokój (oraz hiperwentylacja)
  • hypoglikemia
  • niedociśnienie posturalne ( np. ciąża lub u osób starszych)
  • niewydolność tętnic kręgowo- podstawnych ( u osób starszych z zapaleniem stawów kręgosłupa szyjnego)

Vertigo oznacza nieprawidłowe odczuwanie ruchu własnej osoby wobec otoczenia, lub wobec przedmiotów. Częstym doznaniem jest wrażenie wirowania, lecz pacjent może też doświadczać uczucia kołysania się do przodu i tyłu lub padania. Zawroty głowy o charakterze vertigo wskazują na zaburzenie w układzie przedsionkowym w tylnej części przedsionka, nerwie przedsionkowym i  w układzie integracji i przetwarzania bodźców dźwiękowych. Zaburzenia w tym układzie wpływa na wysyłanie  niewłaściwych informacji do ośrodków równowagi. Vertigo często towarzyszą nudności czy wymioty.

Przyczyny:

  • łagodne położeniowe zawroty głowy (ang. benign paroxysmal positional vertigo)
  • migrena przedsionkowa
  • choroba Meniera
  • zapalenie nerwu przedsionkowego
  • dysfunkcja trąbki Eustachiusza ( powoduje łagodne vertigo)
  • wpływ układu autonomicznego i naczynioruchowego poprzez wpływ na jądra pnia mózgu
  • inne

Disequilibrium oznacza „niestabilność” lub „brak równowagi” jako wynik zaburzeń w obrębie układu przedsionkowego. W spoczynku pacjenci czują się zazwyczaj dobrze, dolegliwości pojawiają się podczas chodzenia. Często nie zgłaszają objawów związanych ze złudnym wrażeniem wirowania ani objawów oszołomienia. Pacjenci z jednostronnym uszkodzeniem układu przedsionkowego mają trudność w poruszaniu się wzdłuż lini prostej,  odnoszą wrażenie ściągania ich na stronę po której jest uszkodzenie. Starają się oni kompensować wrażenie ściągania ich na jedną stronę chodem “zygzakowatym”. U pacjentów z ciężkim obustronnym uszkodzeniem obwodowego układu przedsionkowego także może wystąpić niepewność chodu, jednak przeważnie nie mają większego problemu z chodzeniem wzdłuż lini prostej. Stwierdza się u nich oscylopsje; podczas chodzenia mają wrażenie, że przedmioty przesuwają się w górę i w dół.

Rozpoznanie zawrotów głowy.

Niezwykle istotne jest ustalenie w czasie wywiadu czy mamy odczynienia z zawrotami o charakterze vertigo, dizziness czy disequlibirium. Pacjenci czesto nie są w stanie jednoznacznie  opisać charakteru odczuwanych zawrotów, dlatego ważne jest określenie czasu trwania, czynników prowokujących i towarzyszących dolegliwości np. nudności i wymiotów. Kluczowe znaczenie ma ustalenie kolejności objawów z jakimi się zgłasza pacjent, obecność aury, pełności w uchu poprzedzających początek zawrotów głowy. Niejednokrotnie badanie diagnostyczne powinno być poszerzone o badania neurobiologiczne i neurologiczne.